Geçmişle gelecek birbirinden ayrı değildir. Biz her gün geçmişimizi birazcık düzelterek ilerleriz. Bazen de var olanı bozarak gerileriz. Geçmiş bizim içimizdeki bizden başka bir şey değildir. Geçmiş anılara gömülmüş kuru cansız ve ölü resimler değildir. Geçmiş bugün yaşayan benliğimizdir. Geçmiş dediğimiz şey farkına vardığımız bugünden başkası değildir. Bugünün kendisini ifade ediş şeklinden kaynaklı yanlış anlamalar hafızamızı ve aklımızı karıştırıp durur. Oysa her şey biz doğduğumuz andan itibaren çekilen bir yay gibi bugüne kadar esnemiştir. Ucundan tuttuğumuz şey geçmişin bir parçasıdır. Yayın koptuğu an bilincimizin kaybolduğu andır. Siz buna ölüm de diyebilirsiniz.
Elime aldığım bir karpuzun kokusunu içime çektiğimde onu sevmeme sebep olan o kadar şey gelir ki aklıma…serin ve ıslak o yumuşak kokusu, yeşil ve tozlu kabuğu, ucundaki kurumuş bağı, bıçağı daldırdığımızda çıkan çıtırtılı sesi ve şakırtılı ayrılışı birbirinden. İçindeki kızıllık, siyah ve beyaz çekirdeklerin sıralanışı, gözenekli sulu yapısı, ağzımıza aldığımız sulu tatlı tadı hepsi hepsi çok tanıdık. Kabuğun dışındaki toz olgunlaşmayı beklerken zaman içinde biriken tarlanın tozu.
Başımda güneşin yakıcı sıcağı, o henüz dallarını toprağa salarken başlayan yolculuğun küçük keleklerin kırılmasıyla devam eden sonra büyüttüğümüz karpuzların toplanıp kamyonlara doldurulması esnasındaki kırılırcasına ağrıyan bellerimiz, üç kuruşa halde sattığımız karpuzun parasıyla üç beş ihtiyacı alıp döndüğümüz şehir yolculukları. Toprağa karışan çürümüş karpuz kokusu, yediğimiz kuru karpuz çekirdekleri. Hepsi burnumun direğini sızlatır. Birileri marketten manav reyonundaki görevliye çekirdeksiz mi bu diye sorarken aklımdan geçen bu anıların etkisiyle avazım çıktığı kadar bağırıp “siktir” demek isterim. Daha bir sürü şey gelip duruyor böyle.
Peki beni bu kadar alıngan ve duygusal yapan ne? Neden bir karpuz çekirdeğini doldurmayacak mevzuda bu kadar duygusallaşıyorum? Neden anılarla bu kadar yakın etkileşim içindeyim? Geçmişte mi yaşıyorum yoksa? Geçmiş benden ne kadar uzakta?
Bazen tavuk yemeği yaparken, yumurta yaparken aklıma geliyor peşinden koştuğumuz tavuklar. O yakalanınca öldürüleceklerinden korkup zikzak çizerek önümüz sıra koşan tavuklar. Köyün en baş temsilcileri. Tavuksuz köy olur mu hiç? Tavuk olan yerde yumurta da olmazsa olmaz. Yediğimiz közlenmiş yumurtalar, haşlanmış yumurtalar, yağda yumurtalar, tereler, maydanozlar, yeşil soğanlar hep birbirini çağırıyorlar. Tavuk bir tarih olup çıkıyor içimden.
Peki tespih desem? Zeytin çekirdeklerini kavurup, kınaya yatırdığımız, günlerce zımparalayıp, pürüzsüz bir tespih tanesi elde etme uğraşlarımız, zeytin yağı kokan ellerimiz geliyor hemen.
Oyuncak araba alırken telden yaptığımız kamyonlar, arabalar geliyor, uzun direksiyonlarıyla peşinden koştuğumuz şahane oyuncaklar.
Küçük bir ark görsem yarıştırdığımız çöpler gelir akan suda. Çamurlardan ocaklar yapıp sap yakardık, bir de tümseklerden aşağı kayganlaştırdığımız topraktan yalınayak yıkıla kalka kaydıklarımız.
Birini sevmek deyince çocuk aklımızla ilk eline dokunduğumuz masum kızlar ve erkekler gelir küçücük. Bizi biz olduğumuz için seven. Görünce gözlerinin içi gülen mahcup. Ayrılıp giderken sessizce boyun eğip talihine küsen kızlar ve erkekler.
Her şeyin masum olmadığı zamanlarda gelir elbet çirkinliğin diz boyu olduğu, birbirimizi kirlettiğimiz. Hayatın bütün oyunlarını birlikte oynayıp yetenek kazandığımız. Geçmiş bizim gölgemizdir. Bizi en yakından takip eder. Bazen büyük görünür gözümüze bizi yıldırır, bazen cesaret verir her şeyi küçük gösterir. Geçmiş yaşanmışlıklarımızdan ve yaşadıklarımızdan ayrı değildir. Biz bir şeyi yaparken geçmişin elleriyle tutarız, geleceğin gözleriyle bakarız. Geçmiş aslında yetersiz bir söylem olarak geçmiştir ama aslında geçmemiştir, bugünün çıktısıdır, bugünün içindedir.
Önemli olan geçmiş deyince ne kadar uzağa baktığınızdır. Ben çok yakınıma bakıyorum. Çünkü her gün olanla olmuş olanlar bir ve bütün bende. Dün yapılanlar hep hatalı olanlar değildiler. Doğru bildiklerimiz ve yanlış bildiklerimizin birlikte var ettiği doğrultuyuz biz. Ama doğru değiliz. Bir ince hayat çizgisini başlangıcından beri düzeltip son noktaya kadar çekmeye çalışan garibanlarız. Ulaşılacak noktayı bilmeden ama bir nokta olduğunu bilerek yaşayan zavallı benlikleriz. Karıncalar bile bizden şanslı. Hiç olmazsa onlar bir son olduğunu bilmeden yapıyorlar yaptıklarını. Biz ise geçmişi alıp geleceğe bağlamakla uğraşan ahmaklarız. Bir sonu olduğunu bilerek sonsuzmuş gibi yaşayabilen gamsızlarız. Midesinin alabileceğinden fazlasına sahip olmak için birbirini yiyen garip mahluklarız. Yüzyıllar önce de böyleydik, şimdi de böyleyiz. Peki söyleyin geçmiş nerede?
Bir karpuzun ateşlediği kıvılcımla alevlenen anılar zinciri mi? Yoksa bir tavuk ve yumurta ikilemi mi? Geçmiş bir günahın ödenemeyen kefareti mi bin yıllardır? Bitmeyen kardeş kavgalarının halen devam etmesini nasıl anlıyorsunuz? Hiçbiri geride kalmıyor. Dinler tarihi şahittir. Ne tanrının sözü ne sözün tanrısı eskiyor ama hayat eskiyor nedense. Belki renklerin solmasındandır zamanın tesiriyle. Ama geçmeyen bir zaman kavramının içinde kendini tüketen şimdiye üzülmek ve önümüze bakmak için kendimizi avutmaktır belki de.
Ama geçmiş sizi hiçbir zaman bırakmaz, yanınızda taşırsınız ilk yardım çantası gibi.